ترمیم بتن نقش مهمی در افزایش مقاومت و ایمنی بتن در برابر بارهای وارده دارد که با استفاده از آن می توان انواع آسیب های وارده بر بتن را برطرف کرد. از آن جایی که اجزای بتنی سازه نقش مهمی در استحکام و مقاومت آن در برابر نیروهای وارده دارد، ترمیم ساختار بتن می تواند به افزایش مقاومت و ایمنی این اجزا و در نهایت کل سازه کمک زیادی کند. با توجه به اهمیت بالای فرایند ترمیم بتن در بخش های بتنی سازه و نقش آن در افزایش استحکام و ایمنی این بخش ها، در این مطلب قصد داریم به دلایل آسیب دیدگی بتن، انواع آسیب های بتن، انواع مصالح و ملات ترمیمی در تعمیر بتن، انواع روش‌های اجرای ملات ترمیمی، مراحل گام به گام تعمیر و ترمیم بتن و غیره بپردازیم.
دلایل آسیب دیدگی بتن
اجزای بتنی سازه ممکن است بنا بر دلایلی دچار آسیب شوند که این آسیب می تواند به کل سازه منتقل شده و برای آن خطرساز باشد. از جمله دلایلی که باعث آسیب دیدگی بتن می شوند می توان به ضربات شدید وارده به بتن، تأثیر آب بر روی سطح بتن، جمع شدگی بتن و ترک خوردگی آن بر اثر خشک شدن ناگهانی، تغییر فصول و شرایط آب و هوایی، سرما و گرمای وارده بر بتن، خوردگی بتن، عمل آوری نادرست بتن، از بین رفتن پوشش های حفاظتی آن، عامل سیل، باد، زلزله و در نهایت تردد و رفت و آمد زیاد اشاره کرد که ترمیم بتن ضروری است.
چرا بتن نیاز به ترمیم و تعمیر دارد؟
ممکن است بتنی که در طراحی اجزا و بخش های بتنی سازه مورد استفاده قرار گرفته است بنا بر دلایلی چون ترک خوردگی، کرمو شدگی، خوردگی آرماتور و غیره دچار آسیب شود که اثرات ناشی این آسیب می تواند به کل سازه منتقل شود و از استحکام و مقاومت آن در برابر بارهای وارده بکاهد. از طرف دیگر ممکن است یک سازه بتنی به دلیل طول عمر بالایی که دارد نیاز به مرمت داشته باشد که در چنین حالتی لازم است اجزای بتنی آن مورد ترمیم قرار گیرند. همچنین ترمیم بتن به افزایش مقاومت آن در برابر بارها و نیروهای ناشی از زلزله کمک زیادی می کند.
انواع آسیب های بتن کدامند؟
آسیب های وارده بر بتن می تواند به صورت های مختلفی باشد که از جمله آنها می توان به کرمو شدن بتن، سولفاته شدن ، ترک خوردن بتن و خوردگی شبکه میلگرد اشاره کرد که در ادامه به طور مختصر به معرفی آنها خواهیم پرداخت.
کرمو شدن و نیاز به ترمیم بتن
کرمو شدن بتن از آسیب های وارده بر بتن بوده که به دلیل اجرای نادرست فرایند بتن ریزی از جمله عمل آوری نامناسب ایجاد می شود. با این وجود ترمیم به موقع کرمو شدگی از ایجاد آسیب های جدی به بتن جلوگیری می کند و به همین دلیل از اهمیت بالایی برخوردار است. برای ترمیم کرمو شدگی بتن می توان از ملات ترمیم بتن و در صورت لزوم الیاف FRP استفاده کرد.
سولفاته شدن بتن
سولفاته شدن بتن در اثر واکنش سولفات ها با آلومینات و آهک موجود در چسب سیمان ایجاد می شود. واکنش این نمک ها با آهک و آلومینات موجب پیدایش کلسیم سولفات می شود که به دلیل حجم بالای آن در ملات باعث ایجاد ترک خوردگی در بتن می شود. استفاده از روش های ترمیم بتن به مقاوم شدن بخش بتنی در برابر حملات سولفاتی کمک زیادی می کند.
ترک خوردن و نیاز به ترمیم بتن
عوامل مختلفی می تواند باعث ایجاد ترک در بتن شود که از جمله آنها می توان به افزایش باربری بخش بتنی، نیروهای ناشی از زلزله و غیره اشاره کرد. برای رفع این ترک ها می توان از ملات ترمیمی و چسب اپوکسی استفاده کرد. برای این کار نخست به درزها و ترک های ایجاد شده چسب اپوکسی تزریق می شود و سپس برای پوشش بخش مورد نظر از ملات ترمیمی استفاده می گردد.
خوردگی شبکه میلگرد بتن
گاهی به دلیل وجود ترک های ریز در بتن و یا خلل و فرج در ساختار آن، آب و مواد شیمیایی به داخل بتن نفوذ کرده و به بخش آرماتور یا میلگرد مدفون در آن می رسد. تماس آب و مواد شیمیایی با میلگردها موجب خوردگی آنها می شود و مقاومت آنها را در برابر بارها و نیروهای وارده کاهش می دهد. البته با انتخاب یک روش کارآمد در ترمیم بتن می توان از تخریب ساختار بتن و آسیب به سازه جلوگیری کرد.
انتخاب روش ترمیم بتن مطابق با آیین نامه
بر اساس آیین نامه EN-1504 ترمیم سازه های بتنی بخشی از فرایند نگهداری این سازه ها بوده که ممکن است به دلایل مختلفی چون نواقص اجرایی و یا عوامل محیطی ایجاد شوند. از جمله این عوامل می توان به سایش بتن، سولفاته شدن، خوردگی اسیدی، عملکرد میکروبی، زلزله، خوردگی میلگرد، آتش سوزی و غیره اشاره کرد. البته در این آیین نامه به یک سری روش کاربردی جهت تعمیر و ترمیم بتن اشاره شده است که از جمله آنها می توان به روش بتن پیش آکنده، روش ملات و چسب لاتکس، روش تزریق رزین اپوکسی، روش شاتکریت و بتن پاشی، روش ملات پایه سیمانی و غیره اشاره کرد.
برای تعمیر و ترمیم بتن عموماً از چه مصالحی استفاده می شود؟
از مصالح پرکاربرد در ترمیم و تعمیر بتن می توان به ملات های ترمیمی اشاره کرد که به صورت گسترده در روش های مختلف ترمیم بتن مورد استفاده قرار می گیرند. از جمله این ملات ها می توان به ملات های سیمانی، ملات های سیمانی اصلاح شده با پلیمر و ملات های پلیمری اشاره کرد. علاوه بر آن در فرایند تعمیر بتن از گروت نیز استفاده می شود که یک ماده سیال چگال بوده که از ترکیب سیمان، ماسه، آب، افزودنی های شیمیایی ساخته می شود. همچنین در فرایند ترمیم و تعمیر بتن در صورت نیاز از الیاف FRP جهت مقاوم سازی هر چه بهتر آن استفاده می شود.
انواع ملات ترمیمی بر اساس اصول کلی تعمیر بتن
از انواع متداول ملات ترمیمی برای بتن می توان به ملات های سیمانی، ملات های سیمانی اصلاح شده با پلیمر و ملات های پلیمری اشاره کرد که در ادامه به معرفی آنها خواهیم پرداخت:
ملات یا بتن اپوکسی یا پلیمری
در این نوع ملات از سیمان استفاده نمی شود و به دلیل ماهیت غیرسیمانی و قیمت بالایی که دارد کاربرد زیادی در ترمیم و تعمیر بتن ندارد. از کاربرد ملات اپوکسی یا پلیمری می توان به استفاده از آن در روش نیلینگ یا ترمیم ترک اشاره کرد.
ملات بر پایه سیمان در ترمیم بتن
در این نوع ملات همان طور که از عنوان آن پیداست از سیمان استفاده شده است که به صورت بسته بندی شده در بازار موجود است. البته امکان ساخت این ملات در محل کارگاه توسط نیروهای ماهر نیز وجود دارد ولی در کل نوع بسته بندی شده آن به دلیل دانه بندی با کیفیت تری که دارد برای فرایند ترمیم مناسب تر است.
ملات یا بتن پایه سیمانی که با پلیمر اصلاح شده
در این نوع ملات از سیمان اصلاح شده با پلیمر استفاده شده است که از چسبندگی بالا، انعطاف بهتر، دوام بیشتر و کارپذیری آسان تر برخوردار است. از آن جایی که امکان ساخت این سیمان در کارگاه وجود ندارد لازم است از نوع بسته بندی و آماده آن استفاده شود.
انواع روش‌های اجرای ملات ترمیم بتن
امروزه در اجرای ملات ترمیمی از روش های مختلفی استفاده می شود که از جمله آنها می توان به روش دستی patch method، روش بتن پاشی، روش پمپ کردن و روش سنتی یا ثقلی اشاره کرد که در ادامه به معرفی آنها می پردازیم.
روش دستی patch method
روش دستی patch method یکی از روش های ترمیم بتن با ملات ترمیمی بوده که نیازی به قالب ندارد و معمولاً برای سطوح و ضخامت پایین استفاده می شود. در این روش در کنار رزین و مواد منبسط کننده از الیاف میکروسیلیس نیز در صورت نیاز می توان استفاده کرد. از نوع خمیری این روش برای سطوح کم که در آن هیچ میلگردی بکار نرفته استفاده می شود و در طرف مقابل نوع سفت آن نیز برای ضخامت های بیشتر و به منظور پوشش درزها، حفره ها و غیره استفاده می شود.
روش بتن پاشی در ترمیم
از دیگر روش های مورد استفاده در اجرای ملات ترمیمی بتن می توان به روش بتن پاشی اشاره کرد که نیازی با قالب بندی ندارد و می بایست با سرعت بالایی انجام شود تا از تراکم زیاد آن در یک بخش جلوگیری شود. این روش از طریق فشار هوا و به دو صورت خشک و تر صورت می گیرد. روشن بتن پاشی نیاز به مهارت بالا دارد و از طریق آن می توان سطح بزرگی را پوشش داد. ضخامت بتن مورد استفاده در این روش کمتر از ۱.۵ سانتیمتر خواهد بود.
روش پمپ کردن در ترمیم بتن
پمپ کردن روش کاربردی دیگری در اجرای ملات ترمیمی بتن بوده که در آن از بتن خودتراکم استفاده می شود. در این روش نیاز به قالب بوده و از آن می توان برای پوشش سطوح دیوار، سقف، ستون و غیره استفاده کرد.
روش سنتی یا ثقلی
از دیگر روش های کاربردی در اجرای ملات ترمیمی بتن می توان به روش سنتی اشاره کرد که با عنوان روش ثقلی نیز شناخته می شود. در این روش از بتن خودتراکم و روان استفاده می شود که جهت اجرا بر روی کف ریخته می شود. در روش ثقلی نیاز به قالب بندی خاص بوده و فرایند بتن ریزی از طریق سوراخ هایی صورت می گیرد.
نظرات بسته است